สถานการณ์ของพระพุทธศาสนาในทวีปยุโรป

การศึกษาประวัติพระพุทธศาสนาในดินแดนตะวันตก มีข้อจำกัดอยู่หลายประการ อันเนื่องจากเป็นเรื่องค่อนข้างใหม่สำหรับวงการการศึกษาพระพุทธศาสนาในประเทศไทย การเคลื่อนตัวเข้าไปในตะวันตกของพระพุทธศาสนาเท่าที่มีลักฐานยืนยันได้เมื่อประมาณ 200 ปี มานี้เอง ดังนั้น ข้อมูลในด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ประวัติความเป็นมา สภาพการณ์ในปัจจุบัน อิทธิพลของพระพุทธศาสนาตลอดถึงแนวโน้มในอนาคต ยังมีจำนวนน้อย อย่างไรก็ตามการศึกษาประวัติของพระพุทธศาสนาในยุโรปและอเมริกา จะทำให้เราทราบถึงภาพรวมของพระพุทธศาสนาในเวทีโลกได้กว้างขึ้น ยิ่งหากมีความมั่นใจในกระ บวนทัศน์แบบพุทธว่าจะเป็นดัชนีชี้นำสันติภาพแก่มวลมนุษยชาติ ดังที่คาดหวังกันอยู่ด้วยแล้ว การศึกษาสืบค้นเรื่องราวของพระพุทธศาสนาในทั่วทุกมุมโลกก็ยิ่งเป็นเรื่องที่น่าศึกษาและขยายขอบเขตความรู้ด้านนี้ให้กว้าขวางยิ่งขึ้น เรื่องราวของพระพุทธศาสนาเกิดขึ้นจากจุดเล็กๆ ในแผ่นดินชมพูทวีปแถบเอเชียใต้ ตั้งแต่ยุคโบราณ ประมาณ 2500 ปีมาแล้ว ค่อยขยายตัวขึ้นเรื่อยๆ ตามกาล และแพร่หลายไปทั่วทุกภูมิภาคของโลกในปัจจุบัน ความเป็นมาของพระพุทธศาสนาจะเห็นว่ามีความเจริญ รุ่งเรืองและเสื่อมโทรมเป็นคู่ขนานมาตลอด เสื่อมโทรมจากที่หนึ่ง ไปรุ่งเรืองยังอีกที่หนึ่งบนผิวเปลือกโลก และในปัจจุบันซึ่งถือว่าเป็นยุคไร้พรมแดนพระพุทธศาสนามีแนวโน้มจะขยายตัวกว้างไกลยิ่งขึ้น ทั้งนี้เพราะกระบวนทัศน์แบบพุทธเน้นหลักสันติภาพ ภราดรภาพ สมภาพ ซึ่งประเด็นนี้เป็นเหตุผลสำคัญทำให้องค์การสหประชาชาติ ให้การรับรองวันวิสาขบูชาเป็นวันสำคัญสากลสหประชาชาติ และน่าจะเป็นเงื่อนไขสำคัญที่จะผลักดันให้พระพุทธศาสนากระจายกว้างไกล รวดเร็วเป็นที่ยอมรับมากขึ้น นอกจากนี้ การเคลื่อนไหวในโลกของพระพุทธศาสนาในทศวรรษที่ผ่านมา ถือว่าเป็นความเคลื่อนไหวที่สำคัญ โดยชาวพุทธทั่วโลกได้จัดประชุมการร่วมมือระหว่างชาวพุทธและเฉลิมฉลองวันวิสาขบูชาอย่างยิ่งใหญ่ที่ประเทศไทย ทำให้มองได้ว่าในปัจจุบันชาวพุทธกำลังพยายามศึกษาแนวทางปรับปรุงพัฒนาพระพุทธศาสนาให้ก้าวหน้ายิ่งขึ้น โดยการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ร่วมกัน สร้างความเป็นเอกภาพเพื่อผลักดันให้พระพุทธศาสนามีคุณค่าและความหมายต่อโลกอย่างแท้จริง เหตุการณ์ดังกล่าวถือเป็นประวัติศาสตร์ครั้งสำคัญของพระพุทธศาสนา จากความเห็นเบื้องต้นของคณะกรรมการประจำรายวิชา พยายามมองให้เห็นภาพกว้างว่าในปัจจุบันพระพุทธศาสนาได้ขยายตัวไปปรากฏอยู่ทุกมุมโลก ดังนั้นจึงควรที่จะนำเสนอเรื่องราวสถานการณ์ของพระพุทธศาสนาให้คลอบคลุมทุกด้านทุกพื้นที่ที่พระพุทธศาสนาแผ่ขยายไป ซึ่งในบทนี้มุ่งศึกษาประวัติความเป็นมาของพระพุทธศาสนาในซีกโลกตะวันตกทั้งหมดไม่ว่าจะเป็นทวีปเอเชีย ทวีปยุโรป ทวีปอเมริกา ทวีปออสเตรเลีย และทวีปแอฟริกา แต่เนื่องจากว่ามีเนื้อหาที่กว้างและมากเกินกว่าจะศึกษาได้ทั้งหมดจึงทอนลงให้ศึกษาเฉพาะทวีปยุโรปและอเมริกา จากข้อมูลกลุ่มประเทศในตะวันตก ที่ตอบรับการเข้าร่วมประชุมชาวพุทธโลกที่ประเทศไทยเมื่อ พ.ศ.2549 มีจำนวนถึง 27 ประเทศ นอกจากนี้ยังมีอีกบางประเทศไม่ได้ส่งตัวแทนเข้าร่วม บทเรียนนี้มุ่งศึกษาเนื้อหาเชิงสำรวจข้อมูลพระพุทธศาสนาที่ขยายไปยังทวีปต่างๆ ได้แก่ ทวีปยุโรป และอเมริกา เนื่องจากข้อจำกัดด้านเวลาจึงศึกษาได้ในลักษณะเป็นการสำรวจข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น โดยมีประเด็นศึกษาอยู่ 4 ประเด็น คือ ประวัติความเป็นมา สภาพการณ์ในปัจจุบัน อิทธิพลของและแนวโน้มในอนาคต ของพระพุทธศาสนาในทวีปนั้น ๆ